Nagrody jubileuszowe są szczególnym rodzajem świadczenia pieniężnego przyznawanego pracownikom za sumiennie wykonywaną i długoletnią pracę. W obowiązującym Kodeksie Pracy oraz innych powszechnie obowiązujących przepisach prawa nie ma zapisów nakazujących pracodawcy wypłacenie tego świadczenia pracownikowi. Nagrody jubileuszowe nie mają zatem charakteru obligatoryjnego, należą do świadczeń fakultatywnych. Wysokość nagrody jubileuszowej zazwyczaj uzależniona jest od stażu pracy.
Nagrody jubileuszowe mogą mieć charakter:
zakładowy – kiedy obowiązek wypłaty nagrody jubileuszowej wynika z zakładowego układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania lub umowy o pracę,
zawodowy – kiedy obowiązek wypłaty nagrody jubileuszowej wynika z przepisów prawa, które dotyczą poszczególnych grup zawodowych; do dokumentów uprawniających do otrzymania nagrody jubileuszowej należą m.in. Karta Górnika, Karta Nauczyciela oraz ustawa o pracownikach samorządowych.
Przykładowo, wysokość nagrody jubileuszowej dla pracowników samorządowych została uregulowana w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych. Wysokość nagrody jubileuszowej określona jest procentowo w stosunku do wynagrodzenia i jest ona uzależniona od okresu pracy, do którego wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze . Nagrody jubileuszowe przysługują co 5 lat począwszy od 20-lecia pracy, a ostatnia nagroda jubileuszowa przysługuje za 45-lecie pracy. Wartość nagrody jubileuszowej z każdym kolejnym jubileuszem pracy systematycznie rośnie i osiąga wartości od 75% miesięcznego wynagrodzenia do nawet 400% miesięcznego wynagrodzenia.
Wysokość nagrody jubileuszowej dla pracowników samorządowych, zgodnie z z art. 38 ust. 2 wynosi:
– po 20 latach pracy – 75 % wynagrodzenia miesięcznego
– po 25 latach pracy – 100 % wynagrodzenia miesięcznego
– po 30 latach pracy – 150 % wynagrodzenia miesięcznego
– po 35 latach pracy – 200 % wynagrodzenia miesięcznego
– po 40 latach pracy – 300 % wynagrodzenia miesięcznego
– po 45 latach pracy – 400 % wynagrodzenia miesięcznego.
Wspomniane powyżej wynagrodzenie oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Jeżeli pracodawca wypłaca nagrody jubileuszowe nie częściej niż raz na 5 lat, to zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczególnych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, nie stanowią one podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia.